Adli Dilbilim Nedir?

Dilbilim anabilim dalının mikro alanlarından olan uygulamalı dilbilimin alt dalları arasında yer alan adli dilbilim, adli sorunları çözmede dilin bilimsel kullanımı olarak nitelendirilir. Ülkemizde son yıllarda popülarite kazanan adli dilbilim; suç, anlaşmazlık, uyuşmazlık gibi konularda yazılı ve sözlü alanlarda sonuca ulaşılması için büyük bir önem taşımaktadır. Adli dilbilim çeviri, ses ve metin alt dallarına sahiptir.

Çeviri alanı bölgesel diller ve yabancı diller olmak üzere iki grubu inceler.

Ses alanı kendi içerisinde ses kaydı ve ses analizini, metin alanı ise adli doküman analizini içermektedir.

Adli dilbilimin bazı önemli inceleme alanları ise konuşma bozuklukları, sesletimde yapılan hatalar, metin- yazar çözümlemesi ve tartışmalı yazarlık, intihar notu incelemesi, çete dillerinde jargon analizi ve vasiyetname çözümlemesidir.

Adli Dilbilimin Kullandığı Metotlar

Adli dilbilim, dilbilimin farklı alanlarından analiz ve çözümlemelerde oldukça yardım almakta ve bu alanları metot olarak kullanmaktadır. İşitsel ve akustik sesbilim, edimbilim, çeviribilim, adli söylem analizi, biçembilim, anlambilim, hukuk ve mahkeme dili bu metotlardan bazılarıdır.

• Bunlardan ilki olan işitsel sesbilim, tanık veya kurbanların konuşan kişiyi belirleyip suçlunun bulunmasına yardım etmesine katkıda bulunan alana verilen addır.

• Akustik sesbilim, konuşma seslerinin laboratuvar ortamında çeşitli aletler ve programlar kullanılarak araştırılmasıdır.

• Edimbilim ve adli söylem analizi, konuşan ya da yazan kişinin bağlam içerisindeki vermek istediği gerçek anlamı belirlemek için kullanılır.

• Çeviribilim, duruşma çevirilerini içerdiğinden ve suç işlenilen ülkenin dilini konuşmayan bireylerin ifade vermesinde çevirmene ihtiyaç duyulması nedeniyle önemli bir metottur.

• Biçembilim, tartışmalı yazarlık konusunu inceleyen alandır.

• Anlambilim, adli vakalarda anlaşılması zor olan dilin anlaşılabilirliği ve yorumlamasına yarımcı olur.

• Son olarak hukuk ve mahkeme dili ise, hukuki alanda ve mahkeme salonlarında kullanılan dili kapsar. Bu metotların amacı hukuki metinlerde kullanılan dilin daha anlaşılır olması ve mahkemede sanık, müşteki ve yargıçların kullandıkları dili analiz etmektir.

Bu metotlarla birlikte adli dilbilim tarihin Unabomber, Derek Bentley vakası gibi önemli davalarının çözümlenmesine katkıda bulunmuştur.